Viêm đại tràng co thắt là dạng bệnh lý đặc biệt của viêm đại tràng với tỷ lệ người mắc ngày càng tăng cao. Thông thường tình trạng này khá lành tính nhưng lại có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị sớm.
Viêm đại tràng co thắt là gì?
Viêm đại tràng co thắt là tình trạng rối loạn chức năng của đại tràng khiến ruột co bóp bất thường gây đau bụng, đầy hơi, rối loạn đại tiện (tiêu chảy và táo bón xen kẽ),…Viêm đại tràng co thắt còn được gọi với những cái tên khác như hội chứng ruột kích thích, bệnh đại tràng chức năng, viêm đại tràng mạn tính hay rối loạn chức năng đại tràng.
Đây là bệnh lý thường gặp ở những người trong độ tuổi 20 – 50, chủ yếu là nữ giới. Đa số các trường hợp bệnh đại tràng co thắt là lành tính, không nguy hiểm tính mạng nhưng lại ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, cuộc sống và gây ra rất nhiều bất tiện, khó chịu.
Nguyên nhân viêm đại tràng co thắt
Rối loạn nhu động ruột
Nhu động ruột là cơ quan quan trọng, đảm bảo sự co bóp nhịp nhàng để vận chuyển và tiêu hóa thức ăn. Với người mắc viêm đại tràng co thắt, nhu động ruột thay đổi làm việc bất thường, thay đổi thời gian và cường độ co bóp.
Những cơn co bóp diễn ra liên tục và kéo dài hơn bình thường sẽ gây ra các biểu hiện đầy hơi, tiêu chảy, chướng bụng. Ngược lại, các cơn co thắt nhẹ và yếu sẽ làm chậm quá trình vận chuyển chuyển thức ăn khiến phân trở nên cứng và khô, từ đó gây táo bón.
Yếu tố tâm lý
Ít ai biết rằng yếu tố tâm lý cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm đại tràng co thắt. Khi bạn rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu, áp lực, stress, mất ngủ…sẽ tác động tiêu cực đến dây thần kinh của hệ tiêu hóa. Hơn nữa còn khiến các tín hiệu giữa não và ruột phối hợp kém, gây những rối loạn của quá trình tiêu hóa. Đây là lý do bệnh này thường xảy ra với những người làm việc trong môi trường căng thẳng, mệt mỏi.
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Uống nhiều rượu bia, đồ uống có cồn, nước ngọt, nước có ga, sử dụng nhiều đồ ăn cay nóng, thức ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, chất béo, thực phẩm đóng hộp chứa chất bảo quản sẽ kích thích nhu động ruột gây co thắt đại tràng. Ngoài ra, thói quen ăn uống không khoa học như ăn quá nhanh, không nhai kỹ, bỏ bữa, ăn uống thất thường đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh đại tràng co thắt, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của ruột.
Viêm ruột, nhiễm trùng
Với bệnh nhân bị viêm đại tràng co thắt, hệ miễn dịch đường ruột suy giảm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn tấn công. Nếu bị nhiễm trùng, viêm ruột thì mức độ bệnh càng nghiêm trọng, các triệu chứng tăng nặng. Điển hình là tiêu chảy kéo dài.
Thay đổi hệ vi sinh đường ruột
Hệ vi sinh đường ruột ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của các cơ quan tiêu hóa. Khi vi khuẩn gây hại tăng lên có thể khiến ruột già tăng nhu động động ruột gây đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy. Do đó, thay đổi hệ vi sinh đường ruột cũng tăng nguy cơ mắc bệnh đại tràng co thắt.
Triệu chứng viêm đại tràng co thắt
Đau bụng quặn thắt
Người mắc bệnh lý này thường gặp những cơn đau bụng quặn thắt, nhất là ở vùng bụng dưới và bên trái. Cơn đau có thể kéo dài âm ỉ, mức độ tùy thuộc vào từng cơn co thắt, kèm theo hiện tượng đầy hơi, ợ nóng. Tình trạng này thường xuyên xảy ra nếu người bệnh ăn những thực phẩm lạ, hải sản, những món ăn chua, cay hoặc chưa chín. Thông thường người bệnh sẽ cảm thấy thoải mái hơn sau khi đi đại tiện hoặc xì hơi.
Chướng bụng đầy hơi
Triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với các bệnh về đường tiêu hóa khác khiến người bệnh khó phát hiện mình bị viêm đại tràng. Họ có thể thấy chướng bụng đầy hơi bất cứ lúc nào trong ngày, ngay cả khi chưa ăn hay đã ăn no.
Rối loạn đại tiện
Rối loạn đại tiện (đại tiện bất thường) cũng là triệu chứng của bệnh viêm đại tràng co thắt. Người bệnh đi ngoài nhiều lần trong ngày, xen kẽ giữa tiêu chảy và táo bón. Sau khi đi vệ sinh, bệnh nhân vẫn cảm thấy đau bụng và buồn đi tiếp, có thể đi ngoài ra máu.
Triệu chứng toàn thân
Tình trạng rối loạn chức năng của đại tràng khiến cơ thể người bệnh mệt mỏi, xanh xao, suy nhược. Một số người còn gặp tình trạng khó thở, hồi hộp, căng thẳng, mất ngủ, tim đập nhanh,…
Những triệu chứng nghiêm trọng hơn nếu xảy ra người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay:
- Chảy máu trực tràng
- Tiêu chảy vào ban đêm
- Khó nuốt thức ăn
- Thiếu máu do thiếu sắt
- Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân
- Nôn nhiều
- Đi đại tiện nhiều lần trong ngày hoặc nhiều ngày lại không đại tiện được.
- Đau bụng quặn thắt thường xuyên, cơn đau tăng không giảm dù đi ngoài hay xì hơi
Biến chứng bệnh viêm đại tràng co thắt
Suy nhược cơ thể
Như đã nói ở trên, bệnh nhân viêm đại tràng co thắt thường gặp những cơn đau bụng, chướng bụng đầy hơi nên ảnh hưởng đến vị giác khiến ăn uống không ngon miệng, chán ăn. Hơn nữa, nhu động ruột thay đổi hoạt động ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển và tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể. Tình trạng này diễn ra kéo dài khiến cơ thể suy nhược, sụt cân, đe dọa sức khỏe.
Tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ
Viêm đại tràng co thắt gây rối loạn đại tiện, đặc trưng với triệu chứng tiêu chảy và táo bón. Táo bón có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch trực tràng – hậu môn dẫn đến hiện tượng ứ máu và tạo thành cấu trúc dạng búi (búi trĩ).
» Xem thêm: Bệnh trĩ là gì? Tổng hợp những dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ đơn giản nhất
Ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng là biến chứng nguy hiểm và nghiêm trọng nhất của bệnh viêm đại tràng co thắt. Ung thư đại tràng là loại ung thư gây tử vong cao thứ tư trên thế giới sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan
Phòng ngừa viêm đại tràng co thắt
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học
Thực phẩm nên ăn
- Tăng cường các loại rau xanh như rau muống, rau cải, rau ngót, bắp cải, củ cải,…để bổ sung chất xơ, ngăn ngừa táo bón
- Ăn nhiều rau củ quả và trái cây tươi (chuối tây, hồng xiêm, xoài ngọt,…) không chỉ bổ sung vitamin và khoáng chất mà còn tốt cho sức khỏe cơ thể
- Uống đủ nước mỗi ngày, tối thiểu 1.5 – 2 lít
- Thêm sữa chua và thực phẩm giàu prebiotic vào thực đơn dinh dưỡng để tăng số lượng lợi khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa
- Bổ sung thực phẩm giàu đạm dễ tiêu như: thịt nạc, cá, đậu nành với hàm lượng hợp lý
Thực phẩm nên tránh
- Không sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn, nước có ga, thức uống chứa caffeine, chất kích thích, không hút thuốc lá vì sẽ tăng độ nhạy cảm của ruột
- Tránh dùng thực phẩm cay nóng, nhiều gia vị
- Tránh thức ăn khó tiêu, đồ chua, dễ gây đầy bụng như dưa muối, đồ ăn chế biến sẵn chứa nhiều dầu mỡ, thực phẩm sống, chưa chế biến kỹ
- Nếu bị tiêu chảy không nên ăn các loại đồ ăn cứng, sản phẩm lên men, hải sản, bánh ngọt, sữa… sẽ gây chướng bụng, đầy hơi
Giảm căng thẳng, stress
Yếu tố tâm lý cũng là nguyên nhân dẫn đến hội chứng ruột kích thích. Bởi vậy để phòng tránh tình trạng này bạn nên giữ cho tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu. Bạn có thể ngồi thiền, tập yoga, tập hít thở sâu để tâm trạng thư thái, vừa ổn định tâm lý vừa giúp nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
Tập luyện thể dục thể thao
Luyện tập thể dục thể thao với tần suất và thời gian hợp lý sẽ giúp bạn nâng cao sức khỏe, cải thiện các vấn đề như đau bụng, đầy hơi, đồng thời cũng phòng ngừa bệnh tật, không chỉ là viêm đại tràng co thắt mà còn là nhiều bệnh lý đường tiêu hóa khác nữa. Bạn cũng có tâm lý thư thái, thoải mái hơn.
Lời kết
Thông thường bệnh viêm đại tràng co thắt chỉ gây rối loạn chức năng đại tràng và hầu như không làm thay đổi tổ chức học, giải phẫu và sinh hóa của ruột già. Tuy nhiên nếu không điều trị sớm vẫn có nguy cơ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Do vậy mọi người không nên chủ quan mà cần tìm hiểu rõ những thông tin về bệnh cũng như chủ động phòng ngừa. Hy vọng bài viết trên đã chia sẻ cho bạn kiến thức hữu ích.
THAM VẤN Y KHOA: DƯỢC SĨ HÀ HẰNG