U xơ tử cung là bệnh lý phụ khoa phổ biến ở phụ nữ. Bản chất của u xơ khá lành tính, hoàn toàn không phải ung thư như nhiều chị em vẫn nghĩ. Tuy nhiên, tùy thuộc vào kích thước khối u mà gây ra những triệu chứng khác nhau. Trường hợp u xơ lớn có thể gây rong kinh, rối loạn kinh nguyệt, cản trở khả năng thụ thai,…Vì vậy chị em vẫn không được chủ quan mà cần nắm rõ thông tin về những dấu hiệu bệnh cũng như biết cách phòng ngừa cho bản thâ
U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là khối u lành tính ở cơ trơn của tử cung, còn được gọi với những cái tên khác như nhân xơ tử cung, bướu sợi tử cung, u cơ trơn tử cung. “U xơ hình thành khi một tế bào cơ trơn phân chia nhiều lần và phát triển thành một khối vững chắc, đàn hồi, tách khỏi phần còn lại của thành tử cung”.
Khối u xơ có thể thay đổi kích thước khác nhau, từ 1mm – 20mm. Kích thước khối u càng lớn thì càng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và nguy cơ biến chứng cao. Bệnh u xơ tử cung thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản hoặc giai đoạn mãn kinh, độ tuổi từ 16 – 50. Thống kê cho thấy, nữ giới trên 30 tuổi có tỷ lệ mắc u xơ tử cung là 50% và phụ nữ từ 50 tuổi trở lên có tỷ lệ mắc bệnh là 70 – 80%.
Đa số u xơ tử cung là lành tính. Mặc dù vậy, nếu không chữa trị và kiểm soát kịp thời, khối u phát triển quá mức sẽ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và gây ra nhiều hậu quả khôn lường.
Có 4 loại u xơ tử cung, phân chia dựa vào vị trí xuất hiện, gồm:
- U xơ trong cơ: loại thường gặp nhất, phát triển trong thành tử cung khiến tử cung to lên
- U xơ dưới thành mạc: u từ lớp ngoài cùng tử cung và phát triển hướng ra ngoài tử cung
- U xơ dưới niêm mạc: phát triển trong nội mạc tử cung
- U xơ tử cung có cuống: u xơ này tách ra khỏi tử cung nhưng vẫn còn dính bởi một cuống nhỏ
Nguyên nhân u xơ tử cung
U xơ tử cung được giải thích bằng sự gia tăng của nồng độ hormon estrogen trong cơ thể nữ giới. Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:
Thay đổi di truyền
Đây là một trong những nguyên nhân u xơ tử cung phải nhắc đến đầu tiên. Các tế bào u xơ có sự thay đổi khác biệt về gen so với tế bào cơ tử cung bình thường.
Yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị gái đã từng mắc u xơ tử cung thì bạn cũng có nguy cơ cao hơn những người khác. Một số gen di truyền được cho là có liên quan đến sự hình thành khối u xơ.
Hormone
Hai hormone estrogen và progesterone, kích thích sự phát triển của nội mạc tử cung để chuẩn bị cho quá trình mang thai cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của u xơ. “U xơ có nhiều thụ thể estrogen và progesterone hơn các tế bào cơ tử cung bình thường và có xu hướng teo lại sau mãn kinh do sự suy giảm hormone.”
Các yếu tố tăng trưởng khác
Các yếu tố giúp duy trì lượng mô của cơ thể, giữ vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng, cụ thể như insulin IGF có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của u xơ. Ngoài ra thì yếu tố môi trường, cân nặng hay cấu trúc nền cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh u xơ tử cung.
Dấu hiệu nhận biết sớm u xơ tử cung
Xuất huyết tử cung bất thường
Khi khối u nằm gần niêm mạc tử cung sẽ có xu hướng làm dày lớp nội mạc. Lớp nội mạc càng dày thì vào chu kỳ kinh nguyệt, khi bong tróc sẽ tạo một lượng máu kinh ồ ạt. Một số chị em còn gặp tình trạng xuất huyết tử cung kéo dài, cả trước và sau chu kỳ kinh nguyệt (rong kinh).
Thống kinh dữ dội
Nếu khối u xơ lớn nằm sâu bên trong thành tử cung, chị em sẽ có triệu chứng đau bụng dữ dội. Lý do là khi tử cung co bóp để đẩy máu kinh ra ngoài sẽ khiến các mạch máu đến với khối u co thắt gây ra tình trạng thiếu máu nuôi tạm thời và hoại tử làm bệnh nhân đau đớn. Trường hợp khối u quá lớn và vỡ ra người bệnh cần được cấp cứu kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng.
Thay đổi thói quen đi vệ sinh
Đây là triệu chứng của các cơ quan lân cận khi bị khối u xơ tử cung chèn ép. Nếu khối u nằm gần bàng quang sẽ kích thích bệnh nhân đi tiểu nhiều hơn bình thường. Nếu kích thước khối u lớn, chèn ép làm giảm thể tích bàng quang, lượng nước tiểu chức được cũng giảm hơn khiến người bệnh tăng tần suất đi tiểu để tống khứ chất bài tiết ra ngoài cơ thể.
Bên cạnh đó, khối u xơ tử cung cũng có thể chèn ép lên trực tràng, chất thải bên trong lòng ruột không thể đào thải ra ngoài một cách bình thường gây nên táo bón.
Đau khi quan hệ tình dục
U xơ nằm trên cổ tử cung hoặc vùng xung quanh đó có thể gây đau đớn khi quan hệ, xuất huyết tử cung với lượng máu từ ít đến vừa. Sự cọ xát của dương vật khi giao hợp sẽ tác động vào khối u gây khó chịu, đau đớn.
Đau bụng hoặc đau vùng lưng dưới
Khi khối u phát triển vượt tầm kiểm soát với kích thước quá lớn sẽ tạo áp lực cho vùng lưng dưới, xương chậu hay thành bụng. Do đó gây khó khăn, cản trở các hoạt động, sinh hoạt hàng ngày.
Biến chứng của u xơ tử cung
Biến chứng của u xơ tử cung với phụ nữ không trong thai kỳ
Thiếu máu
Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống, không muốn làm gì, da xanh xao, nhợt nhạt,…Lượng máu mất đi quá nhiều trong thời gian ngắn có thể khiến bệnh nhân bị chóng mặt, ngất xỉu,..Tình trạng này kéo dài làm giảm sức lao động, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Khối u to gây chèn ép các cơ quan xung quanh
Khối u xơ cơ trơn tử cung phát triển với kích thước lớn sẽ chèn ép vào các cơ quan:
- Chèn ép vào bàng quang gây tiểu khó, đi tiểu nhiều lần, mót rặn
- Chèn ép trực tràng gây táo bón, đau khi đại tiện
- Chèn ép niệu quản gây ứ đọng nước tiểu trong bể thận, nguy cơ mắc bệnh sỏi thận
- Chèn ép tĩnh mạch gây phù chi dưới
Xoắn khối u dưới phúc mạc
Bệnh nhân bị đau đột ngột dưới hố chậu kèm theo nôn mửa, bí trung đại tiện, choáng, ngất do đau. Nếu không điều trị kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng.
Biến chứng nhiễm khuẩn
- Nhiễm khuẩn ở ngay khối u
- Viêm niêm mạc tử cung
- Viêm ống dẫn trứng cấp hoặc mạn tính
Hiếm muộn, vô sinh
Hiếm muộn, vô sinh là biến chứng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của người phụ nữ. Khối u xơ to làm rối loạn sự co bóp của cơ trơn tử cung, gây khó khăn trong việc di chuyển của tinh trùng đến gặp trứng hoặc khi tinh trùng và trứng đã thụ tinh cũng gây khó khăn khi hợp tử di chuyển và không bám được vào niêm mạc tử cung để phát triển.
Hơn nữa, ảnh hưởng của u xơ gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, bất thường ở niêm mạc tử cung, khối u xơ tử cung nằm ở đoạn eo hoặc kẽ tử cung cũng gây khó khăn trong việc mang thai
Biến chứng của u xơ tử cung với phụ nữ trong thai kỳ
Sảy thai
Ở phụ nữ mang thai có u xơ tử cung, cơ tử cung thường kém đàn hồi, rối loạn sự co bóp do mất cân bằng nội tiết. Do đó làm tăng nguy cơ sảy thai.
Những biến chứng khác
- Ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của phôi thai
- Rau bong non, gây thiếu oxy cho thai nhi, có thể nguy hiểm đến tính mạng
- Khó khăn trong quá trình chuyển dạ, khối u cản trở đường ra của thai nhi
- Sản phụ có thể bị sót rau, chảy máu tử cung không cầm hoặc tử cung không co chặt thành khối an toàn sau sổ rau (đờ tử cung)
Làm thế nào để phòng ngừa u xơ tử cung?
Hiện nay, ít có bằng chứng khoa học về việc ngăn chặn các khối u. Biện pháp tốt nhất với chị em phụ nữ là xây dựng lối sống, thói quen ăn uống khoa học, lành mạnh, duy trì cân nặng phù hợp và chế độ ăn giàu chất xơ sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc u xơ tử cung. Cùng với đó nên đi khám sức khỏe phụ khoa định kỳ nhằm sớm phát hiện các vấn đề sức khỏe để có hướng điều trị phù hợp, tránh gây ra hệ quả không mong muốn.
Hy vọng bài viết trên đã chia sẻ với bạn những thông tin hữu ích về bệnh lý u xơ tử cung. Chị em phụ nữ cần phòng ngừa và không được chủ quan với sức khỏe bản thân.