Những năm gần đây, số lượng người bị rối loạn tiêu hóa nhanh chóng gia tăng. Trong khi hệ tiêu hóa đảm nhận nhiều chức năng quan trọng thì bất kỳ biểu hiện bất thường nào ở cơ quan này cũng làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Rối loạn tiêu hóa là gì?
Rối loạn tiêu hóa là thuật ngữ chỉ các biểu hiện bất thường liên quan đến hoạt động của hệ tiêu hóa, có thể kể đến như đau bụng, buồn nôn, đầy hơi, khó tiêu, tiêu chảy, táo bón,…
Hệ tiêu hóa là cơ quan đảm nhiệm những chức năng quan trọng, hấp thu, chuyển hóa chất dinh dưỡng thiết yếu đi nuôi cơ thể và lọc bỏ chất thải. Bởi vậy, khi hoạt động tiêu hóa bị rối loạn sẽ dẫn đến rất nhiều bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt và cuộc sống hàng ngày.
Bên cạnh đó, người bệnh còn có tâm lý hoang mang, lo lắng. Tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài còn có nguy cơ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng,….
Nguyên nhân rối loạn tiêu hóa
Sử dụng rượu bia, thuốc uống có cồn
Uống nhiều rượu bia, thức uống có cồn sẽ rửa trôi một lượng lớn men tiêu hóa, làm chết lợi khuẩn dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, loạn khuẩn đường ruột, mất cân bằng pH dạ dày. Những tổn thương này gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thức ăn. Đó cũng là lý do vì sao những người uống nhiều rượu bia thường gặp tình trạng chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, đi ngoài phân lỏng,…
Bên cạnh đó, uống nhiều rượu bia còn gây tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến hội chứng ruột kích thích. Chất cồn cũng bào mòn lớp nhầy trên thành dạ dày, gây viêm loét dạ dày tá tràng.
Rối loạn tiêu hóa do chế độ ăn uống
Dung nạp những đồ ăn, thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, không rõ nguồn gốc khiến đường ruột nhiễm khuẩn, rối loạn tiêu hóa gây đau bụng, tiêu chảy, ngộ độc,…Hơn thế, những thói quen ăn uống không lành mạnh như bỏ bữa, nhai nuốt nhanh, vừa ăn vừa làm hay ăn nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh chứa dầu mỡ, chất bảo quản, đồ chua, rau sống,…cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Lạm dụng kháng sinh
Thuốc kháng sinh được xem như “con dao hai lưỡi” vì vừa giúp tiêu diệt hại khuẩn nhưng đồng thời cũng làm chết một lượng lớn lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, rối loạn tiêu hóa. Nếu lạm dụng kháng sinh cho trẻ trong thời gian dài có thể khiến tình trạng tiêu chảy trở nên nặng hơn và xảy ra hiện tượng đề kháng kháng sinh.
Rối loạn tiêu hóa do stress, căng thẳng
“Khi não bị stress, căng thẳng sẽ làm rối loạn nhu động ruột, gây nên những cơn đau co thắt mạnh ở đại tràng. Những cơn co bóp này làm chết một lượng lớn lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh dẫn đến tình trạng rối loạn. Điều này lý giải vì sao những người bị căng thẳng, stress thường đau bụng và buồn đi vệ sinh.
Do một số bệnh lý
- Bệnh viêm đại tràng
- Bệnh viêm đường ruột
- Hội chứng ruột kích thích
- Các bệnh lý như viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng,… gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu các chất
Triệu chứng rối loạn tiêu hóa
Rối loạn đại tiện
Đại tiện bất thường là triệu chứng rối loạn tiêu hóa khiến người bệnh bị tiêu chảy nhiều hơn táo bón hoặc ngược lại, cũng có thể vừa tiêu chảy, vừa táo bón xen kẽ. Tần suất đi đại tiện nhiều hơn do sự rối loạn chức năng đào thải của hệ tiêu hóa. Tình trạng này khiến bệnh nhân mệt mỏi, suy nhược sức khỏe.
Đau bụng
Hầu như ai bị rối loạn tiêu hóa đều kèm theo đau bụng, có thể đau bụng từng cơn hoặc đau âm ỉ. Cơn đau có thể xảy ra ở vùng bụng trên, vùng dạ dày, vùng bụng dưới hoặc lan ra các vùng xung quanh, thậm chí gây cả đau lưng. Ban đầu cơn đau nhẹ, sau đó lan rộng và đau nặng hơn.
Chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu
Bệnh nhân cảm thấy bụng căng to, chướng, khó chịu, nhất là sau khi ăn. Chức năng của hệ tiêu hóa bị rối loạn khiến thức ăn không tiêu hóa hết, ứ đọng trong ống tiêu hóa gây ra tình trạng này.
Ợ hơi, ợ nóng
Các rối loạn tại dạ dày và đại tràng thường gây ra ợ hơi, ợ nóng. Triệu chứng này vừa gây cảm giác khó chịu, vừa ảnh hưởng tới vị giác khiến người bệnh chán ăn.
Một số triệu chứng khác
Người bị rối loạn tiêu hóa còn có thể có những biểu hiện sau:
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đắng miệng, không muốn ăn uống gì
- Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
Điều trị rối loạn tiêu hóa
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Nguyên nhân chính gây rối loạn tiêu hóa là chế độ ăn uống nên để điều trị bệnh cần quan tâm đến vấn đề này đầu tiên:
- Ăn chín, uống sôi, tránh ăn đồ tái, sống
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
- Tránh uống rượu bia, đồ uống có cồn
- Không nên ăn đồ ăn cay nóng, đồ chua, lên men và thực phẩm nhiều dầu mỡ, chất béo
- Không bỏ bữa, ăn đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ, không nên vừa ăn vừa làm việc
- Bệnh nhân bị tiêu chảy mãn tính không nên ăn thức ăn giàu chất xơ
- Người bệnh nên bổ sung men vi sinh, men tiêu hóa giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- Bổ sung các vitamin và khoáng chất, tăng cường sức đề kháng chống các tác nhân sinh vật gây nên chứng rối loạn tiêu hóa
Sử dụng thuốc
Người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc để điều trị rối loạn tiêu hóa khi được sự đồng ý của bác sĩ. Một số loại thuốc thường được sử dụng để xử lý đường tiêu hóa bị rối loạn theo triệu chứng như:
- Thuốc giảm đau bụng, tiêu chảy: Hyoscyamine sulfate hoặc dicyclomine HCl.
- Thuốc sổ giúp xử lý táo bón
- Thuốc hỗ trợ nhu động ruột: Metoclopramide hoặc bethanechol
- Thuốc kháng sinh: Azithromycin hoặc erythromycin.
Lời kết
Rối loạn tiêu hóa tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây ra rất nhiều hệ lụy, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu tình trạng này kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn. Bởi vậy, khi có dấu hiệu bất thường nêu trên bạn cần tìm hiểu nguyên nhân để có cách khắc phục phù hợp. Trong cuộc sống hàng ngày cũng cần chủ động phòng ngừa bệnh lý này để luôn có thể trạng tốt nhất.