Với những người mới bắt đầu chạy xe số sàn, cần lưu ý các thao tác nào? Ý nghĩa các ký hiệu trên cần số ô tô số sàn ra sao? Cách vào số, lái xe số sàn như thế nào?…. Cùng Xechat.com tìm hiểu và giải đáp ngay trong bài viết dưới đây nhé!

Cách dùng chân côn – phanh – ga xe số sàn

Ở xe số sàn, tại khu vực sàn ghế lái của xe có 3 bàn đạp theo thứ tự từ trái sang phải lần lượt là: chân côn – chân phanh – chân ga.

  • Chân côn (còn gọi là bàn đạp ly hợp): Đây là bàn đạp điều khiển sự kết nối giữa động cơ và hộp số
  • Chânh phanh: Đây là bàn đạp điều khiển hệ thống phanh của xe
  • Chân ga: Đây là bàn đạp điều khiển tốc độ của xe.

Ý nghĩa ký hiệu trên cần số ô tô số sàn

Các ký hiệu cơ bản của cần số sàn ô tô bao gồm:

  • Số trung gian: thường có ký hiệu số N (Neutral), số 0 hay số “mo” …
  • Số tiến: số 1, 2, 3, 4, 5…
  • Số lùi: ký hiệu R (Reverse)

Ngoài ra, khác với các ký hiệu số tự động thường được in trên bệ cần số, các ký hiệu số sàn được in hẳn trên tay nắm của cần số với sơ đồ theo hình chữ H, với những đặc trưng sau:

  • Số lẻ 1, 3, 5… nằm ở hàng trên
  • Số chẵn 2, 4, 6… nằm ở hàng dưới
  • Số N nằm trên đường ngang ở giữa (vị trí trung tâm)
  • Số R có thể nằm ở trên, dưới hoặc cùng trục ngang với số N nhưng thường thấy nhất là nằm dưới cùng bên phải

Ý nghĩa của các con số nằm trên cần số xe số sàn:

Số 1: Đây là số có lực dẫn động cao nhất và tốc độ thấp nhất, sử dụng khi xe bắt đầu đề pa khởi hành, xe cần leo dốc cao…

Số 2, 3: Số 2 có lực dẫn động cao thứ hai – thấp hơn số 1 nhưng tốc độ cao hơn số 1, thường dùng sau số 1. Tương tự số 3 có lực dẫn động thấp hơn số 2 nhưng tốc độ cao hơn số 2. Số 2 và số 3 thường dùng khi xe chạy ở tốc độ thấp.

Số 4, 5, 6: Các số này dùng khi xe chạy với tốc độ trung bình đến cao. Khi này xe không cần lực dẫn động lớn mà cần duy trì tốc độ ổn định.

Dưới đây là bảng tương quan giữa cấp số với tốc độ của xe:

  • Số 1: 8 – 16 km/h
  • Số 2: 16 – 32 km/h
  • Số 3: 32 – 48 km/h
  • Số 4: 48 – 72 km/h
  • Số 5: từ 72 km/h trở lên
  • Số N: Không lăn bánh – 0 km/h
  • Số R: Lùi với tốc độ tương ứng số 1.

Cách vào số xe số sàn

Khi cần vào số xe số sàn, dù các số tiến 1, 2, 3, 4… hoặc về số N – số 0 hay số lùi, thì người lái cũng cần thực hiện các bước như sau:

  • Đạp chân côn
  • Vào số
  • Nhả chân côn từ từ, đạp nhẹ chân ga

Cách vào số xe ô tô số sàn với các mức số được thể hiện như sau:

  • Số 1: Đẩy cần số sang hết bên trái, rồi đẩy lên
  • Số 2: Đẩy cần số sang hết bên trái, rồi đẩy xuống
  • Số 3: Đẩy cần số sang về giữa, rồi đẩy lên
  • Số 4: Đẩy cần số sang về giữa, rồi đẩy xuống
  • Số 5: Đẩy cần số sang hết bên phải, rồi đẩy lên
  • Số R: Đẩy cần số sang hết bên phải, rồi đẩy xuống
  • Số N: Đẩy cần số về vị trí chính giữa của trục ngang.

Cách chạy xe số sàn

Hướng dẫn chạy xe ô tô số sàn

Chuẩn bị: Người lái tiến hành chỉnh ghế để có được tư thế ngồi thoải mái nhất, lưu ý chỉnh cả gương chiếu hậu để đảm bảo tầm quan sát rộng nhất, và thắt dây an toàn…

Khi đã sẵn sàng, các bước chạy xe ô tô số sàn bao gồm 6 bước sau:

Bước 1: Chân trái đạp hết chân côn.

Bước 2: Kiểm tra xem cần số về vị trí N chưa, nếu chưa thì chuyển về vị trí N nằm ở ngay điểm giữa của chữ H.

Bước 3: Chân trái vẫn đạp chân côn, tay phải bật chìa khoá cho nổ máy xe. Sau khi xe nổ máy thì có thể nhả chân côn.

Bước 4: Chân trái đạp chân côn, tay phải gạt cần số về số 1 để bắt đầu chạy.

Bước 5: Chân trái từ từ nhả chân côn. Không nên nhả nhanh vì xe sẽ bị giật và tắt máy. Khi xe bắt đầu lăn bánh thì nhả hết chân côn. Chân phải bắt đầu đạp nhẹ chân ga.

Bước 6: Sau khi xe chạy đến tốc độ tầm 15 – 20 km/h thì chân trái đạp chân côn đến hết hành trình, rồi gạt cần số sang số 2. Sau đó cũng từ từ nhả chân côn đồng thời đạp nhẹ chân ga.

Hướng dẫn dừng, đỗ xe số sàn

Khi người lái muốn dừng đỗ xe số sàn, cần thực hiện các bước sau:

Bước 1: Thực hiện chuyển chân phải từ chân ga sang chân phanh, đạp phanh để giảm tốc độ từ từ

Bước 2: Khi xe sắp dừng, chân trái đạp chân côn để tránh xe bị tắt máy hay máy bị giật

Bước 3: Khi xe đã dừng hẳn chuyển cần số về vị trí N

Bước 4: Cuối cùng kéo phanh tay và tắt máy xe.

Hướng dẫn lùi xe số sàn

Khi người lái muốn lùi xe số sàn, cần thực hiện 3 bước sau:

Bước 1: Dừng xe và bật đèn cảnh báo

Bước 2: Tiến hành đạp chân côn, chân phanh, chuyển cần số về số lùi R

Bước 3: Cuối cùng, từ từ nhả chân côn, đạp nhẹ chân ga để lùi xe.

Kinh nghiệm đi xe số sàn đúng cách

Đặt chân lên bàn đạp côn/ phanh/ ga đúng cách

Để đặt chân lên bàn đạp côn/ phanh/ ga đúng cách thì trước tiên, người lái cần có tư thế ngồi thoải mái để hai chân được linh hoạt nhất.

Quy tắc 1: Đầu tiên, phần gót chân của người lái tuyệt đối không rời khỏi sàn xe.

Quy tắc 2: Chân người lái phải đảm nhận nhiệm vụ với chân ga và chân phanh. Người lái cần đặt gót chân thẳng hàng với bàn đạp phanh. Không nhấc cả chân để đạp phanh hay ga mà chỉ dùng nửa trước của bàn chân. Gót chân được cố định ở sàn xe sẽ giúp giữ vị trí chân luôn được chính xác. Quy tắc 2 này sẽ giúp người lái dễ dàng điều chỉnh lực ga và lực phanh, từ đó sẽ linh hoạt chuyển đổi qua lại giữa chân ga và chân phanh đúng theo nguyên tắc “không ga thì phanh”.

Quy tắc 3: Chân trái của người lái chỉ đảm nhận nhiệm vụ ở chân côn. Tuyệt đối không dùng chân trái để đạp ga vì sẽ dễ nhầm lẫn.

Côn ra – ga vào

Khi chuyển số, người lái nên thực hiện theo đúng nguyên tắc côn ra ga vào. Trước hết, người lái cần giảm ga và đạp chân côn hết cỡ. Sau đó lên hoặc hạ cấp số tuỳ theo ý muốn, sau đó sẽ từ từ nhả chân côn và tăng chân ga đến khi xe đạt vận tốc như mong đợi. Nếu người lái đã thực hiện đúng kỹ thuật này, xe sẽ chạy khỏe, ổn định, không bị ì, ngoài có còn giúp kéo dài tuổi thọ ly hợp và hộp số.

Phanh trước – côn sau

Theo nhận xét và đánh giá của nhiều chuyên gia từ các hãng ô tô, chân côn chỉ dùng để hỗ trợ khi xe về số tạo phanh động cơ hay để kiểm soát, tránh cho việc xe bị chết máy khi đang ở tốc độ thấp. Vậy nên, nếu cần dừng xe thì bất kỳ lúc nào cũng cần phanh trước và chỉ đạp côn khi xe sắp dừng.

Hiện nay, nhiều người mới học lái xe số sàn vì sợ xe tắt máy nên đạp côn từ khá sớm, nhưng điều này là không cần thiết. Trong trường hợp nếu chưa biết khi nào đạp côn thì sau khi phanh, người lái nên đợi đến lúc xe có hiện tượng rung nhẹ, lúc đó hãy tiến hành đạp côn. Sau khi đã tập quen dần, người lái sẽ biết được thời điểm chính xác cần đạp côn mà không phải đợi đến khi xe rung. 

Nếu đi xe số sàn trong thành phố ở tốc độ tầm 30 – 40 km/h, muốn dừng xe thì nhả ga, đạp phanh. Đợi đến lúc xe chuẩn bị dừng hãy đạp côn. Nếu xe đang chạy tốc độ cao trên đường trường, người lái không cần quan tâm đến chân côn. Khi cần dừng xe, hãy đạp phanh nhiều lần để giảm tốc độ. Và chỉ đạp côn khi xe sắp dừng hẳn.

Ngoài ra, hiện nay có nhiều người đạp côn sau phanh nhưng đạp sớm ngay sau khi đạp phanh, thậm chí còn đạp côn trước khi phanh. Thói quen này rất nguy hiểm vì khi đạp côn, xe không còn được hãm phanh bằng động cơ. Lúc này xe chạy theo quán tính nên làm quãng đường phanh dài hơn, vừa gây áp lực cho phanh, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro nguy hiểm.

Chọn số phù hợp

Theo kinh nghiệm lái xe số sàn, nếu ép tăng số nhiều sẽ khiến hộp số bị quá tải. Về lâu về dài sẽ làm ảnh hưởng và làm giảm tuổi thọ hộp số. Vậy nên, người lái nên theo dõi sự tương thích giữa vận tốc, hoạt động của động cơ và chế độ số. Từ đó sẽ biết cách và có kinh nghiệm chọn số phù hợp. Để tránh tạo áp lực cho hộp số, nên để xe “tạo đà” trước khi vào số. Và đặc biệt là “đừng lười chuyển số”.

Về số N khi dừng đèn đỏ

Với xe số tự động, việc về số N khi dừng đèn đỏ không có lợi cho xe, nhưng ngược lại, với xe số sàn thì rất cần thiết. Do việc chuyển xe về số N sẽ giúp tách hộp số và ly hợp. Nhờ đó vòng bi của xe không phải tiếp xúc với phần lò xo trong ly hợp. Các chi tiết sẽ bền hơn.

Không để chân chờ trên bàn đạp côn

Ly hợp chính là cầu nối giữa động cơ và hộp số. Chân côn có nhiệm vụ điều khiển quá trình ngắt ly hợp để xe có thể dừng mà động cơ vẫn hoạt động. Vậy nên, việc người lái gác chân lên bàn đạp côn có thể tạo ra lực khiến bố ly hợp không khớp với động cơ, dẫn đến trượt ly hợp. Hậu quả trượt ly hợp là công suất không được truyền tải đủ, nhiên liệu bị tiêu hao nhiều và đặc biệt là làm ly hợp bị mòn nhanh hơn.

Không đặt tay trên cần số thường xuyên

Khi chạy xe số sàn, nhiều người thường có thói quen đặt một tay lên vô lăng, tay còn lại đặt trên cần số để tiện cho việc chuyển cần số.Tuy nhiên trên thực tế thì điều này có thể ảnh hưởng không tốt, thậm chỉ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.

Nguyên nhân là do xe số sàn có cơ cấu hoạt động như sau: đầu tiên là đạp côn, sau đó vào số, nhả côn và cuối cùng là đạp ga. Khi người lái gài số, cần số sẽ được liên kết thẳng với bộ phận càng gắp số. Bộ phận này giống như ngã 3 và có liên hệ trực tiếp đối với bộ đồng tốc của xe. Nhờ có càng gắp số, bộ đồng tốc mới có thể ăn khớp với bánh răng số, từ đó xe vào được số.

Không dùng côn khi xe đứng dốc

Có nhiều cách đề pa lên dốc và đứng dốc, phổ biến nhất là dùng phanh tay. Bên cạnh đó không ít người dùng cách vê côn. Với cách này, người lái sẽ đạp chân côn, sau đó mớm ga để xe không bị trượt.

Nhưng theo nhiều bác tài già có kinh nghiệm chia sẻ, không nên dùng cách này bởi dễ làm côn nhanh mòn vì ma sát nhiều. Nếu cần thiết thì chỉ nên áp dụng khi xe dừng ngang dốc tức thời. Vậy nên đối với những người mới học lái xe ô tô số sàn, cách khởi hành ngang dốc xe số sàn tốt nhất vẫn là dùng phanh tay.

Không về số N khi xe đang chạy

Khi lái xe số sàn, người lái cũng nên hạn chế việc lạm dụng việc dùng số N. Việc chuyển số về N khi xe đang chạy được nhiều người xem là cách chạy xe số sàn tiết kiệm xăng. Tuy nhiên trên thực tế lại khiến hộp số phải chịu lực ma sát lớn, dễ làm giảm tuổi thọ hộp số ô tô. Trong khi lượng nhiên liệu tiết kiệm không quá nhiều.

Không dùng phanh tay khi xe đang chạy

Với xe số sàn, phanh tay được thiết kế giúp giữ xe đứng yên khi xe đã dừng hẳn. Về kỹ thuật thì phanh tay chỉ tác động vào 2 bánh sau khi xe ở tốc độ dưới 35 km/h. Tuy nhiên nhiều chuyên gia lại khuyên rằng, tuyệt đối không dùng phanh tay để dừng xe khi xe đang di chuyển. Việc sử dụng phanh tay sai cách có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như xe bị trượt dài, lật hay đứt phanh. Chỉ sử dụng phanh tay như phương án khẩn cấp nếu xe bị mất phanh chân.

Ngoài ra, người lái cũng cần lưu ý khi dùng phanh tay phải nhả hết phanh hoặc kéo hết phanh. Không kéo phanh tay giữa chừng bởi có thể khiến dầu phanh bị sôi, làm phanh bị hỏng, nhanh mòn.

Trên đây là những thông tin chi tiết về hướng dẫn cách lái xe số sàn an toàn, đúng cách cho người mới bắt đầu. Hy vọng sẽ giúp bạn có thêm kỹ năng và thông tin về ý nghĩa các con số trên xe số sàn. Hãy luôn đồng hành cùng Xechat.com để khám phá thêm nhiều kinh nghiệm hữu ích về xe ô tô nhé!